Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Gdyby mieli Państwo pytania dotyczące tego czy innego tematu zachęcam do bezpośredniego kontaktu z moją osobą.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy:

W poniższym wpisie chciałbym krótko scharakteryzować sytuacje, w których pracownik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Ten reżim prawny uregulowany jest przepisami Kodeksu Prawa Pracy, art. 114-122.
Kodeks Pracy w sposób wyczerpujący reguluje odpowiedzialność materialną pracownika. Dlatego też niedopuszczalne jest żądanie przez pracodawcę od pracownika  np. podpisania weksla czy umówienie się na karę umowną z tytułu przyszłych strat związanych ze szkodą wyrządzoną pracodawcy przez pracownika.

Odpowiedzialność pracownika dotyczy szkody spowodowanej podczas wykonywania przez niego obowiązków pracowniczych (niewykonanie oraz nienależyte wykonywanie obowiązków pracowniczych). Podstawą odpowiedzialność pracownika jest jego wina (zarazem umyślność i nieumyślność – szerzej o umyślności na końcu tego wpisu). Pracownik jest wolny od odpowiedzialności jeśli szkoda powstała np. z tzw. siły wyższej (uderzenie pioruna).
Pracodawca ma obowiązek udowodnić wysokość szkody oraz winę pracownika.

Jeśli przy wykonywaniu swoich obowiązków pracowniczych pracownik wyrządzi szkodę osobie trzeciej, wtedy zobowiązanym do naprawienia szkody jest pracodawca. Nie dotyczy do ekscesu pracownika , a więc sytuacji gdy szkoda została wyrządzona przez pracownika nie przy wykonywaniu jego obowiązków pracowniczych (np. dot. hydraulika, który podczas naprawy kranu postanowił – poza zakresem swoich obowiązków- naprawić również sprzęt RTV – wskutek czego powstała szkoda w tym sprzęcie). Wówczas pracownik odpowiada na zasadach ogólnych Kodeksu Cywilnego.

Wysokość odszkodowania: odszkodowanie dla pracodawcy należy się w wysokości wyrządzonej szkody (rzeczywista strata i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania), jednak nie więcej niż 3-krotność miesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody, według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop.
Za szkodę wyrządzoną przez pracownika w sposób umyślny pracownik odpowiada w pełnej wysokości (ogranicza się to do rzeczywistej straty i utraconych korzyści). Pracownik, który wyrządził szkodę swojemu pracodawcy umyślnie odpowiada bez ograniczenia (nie dotyczy go ograniczenie wysokości odszkodowania do 3-krotnego wynagrodzenia).

Jeśli szkoda powstała z winy kilku pracowników to każdy z nich odpowiada za część szkody  stosownie do przyczynienia się i stopnia winy. Jeśli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych pracowników, odpowiadają oni w częściach równych.

Umyślność, z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9.03.2010r. (I PK 195/09):
Pojęcie winy w prawie pracy jest zbliżone do rozumienia tego pojęcia w prawie karnym. Wina nieumyślna pracownika występuje wtedy, gdy ma on możliwość przewidywania, że jego bezprawne zachowanie wyrządzi szkodę, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że szkoda nie nastąpi (niedbalstwo), bądź wówczas, gdy pracownik nie przewiduje możliwości powstania szkody, choć w okolicznościach sprawy mógł i powinien przewidzieć jej powstanie (lekkomyślność). Wina umyślna natomiast istnieje wówczas, gdy sprawca chce wyrządzić szkodę w mieniu pracodawcy i celowo do tego zmierza (zamiar bezpośredni) lub gdy mając świadomość szkodliwych skutków swego działania i przewidując ich nastąpienie, godzi się na nie, choć nie zmierza bezpośrednio do wyrządzenia szkody (zamiar ewentualny). Umyślne wyrządzenie szkody ma zatem miejsce wtedy, gdy pracownik objął następstwa swego działania zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. W związku z tym umyślne niedopełnienie obowiązku nie musi być uznane za równoznaczne z umyślnym wyrządzeniem szkody, zwłaszcza jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że wyrządzenie szkody nie było objęte zamiarem sprawcy.