Prawo do wcześniejszej emerytury

Ostatnio miałem przyjemność reprezentować mojego klienta przed Sadem Okręgowym
w sprawie przeciwko ZUS, który decyzją odmówił mojemu mocodawcy prawa do wcześniejszej emerytury (60 lat). W uzasadnieniu swojej decyzji ZUS wskazał że wnioskodawca nie udowodnił 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wnioskodawca przedstawił dla ZUS stosowne świadectwa pracy, z których wynikało że pracował na stanowisku spawacza (wykaz A dział XIV poz. 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) przez okres ponad 20 lat , a więc wykazał staż pracy w szczególnych warunkach. Jednakże niektóre ze świadectw nie miały tak zwanych adnotacji o stanowisku pracy wg zarządzeń resortowych  i tylko z tej przyczyny ZUS odmówił mojemu klientowi Prawa do emerytury. Dopiero odwołanie się do Sądu Okręgowego poskutkowało zmianą decyzji ZUS i przyznaniem prawa do wcześniejszej emerytury. W sprawie Sądowej odwołujący skorzystał z dowodów w postaci świadków, którzy zeznali iż odwołujący się pracował stale, w całym wymiarze czasu pracy na stanowisku przewidzianym w wykazie A dział XiV poz 12 RRM. Sąd przyznał mojemu klientowi rację. Na uwagę zasługuje, iż Sąd Okręgowy w Elblągu był w niniejszej sprawie bardzo drobiazgowy i skrupulatnie i wnikliwie przesłuchiwal odwołującego się a także świadków. Orzeczenie Sadu jest jeszcze nie prawomocne.

W swojej pierwotnej decyzji ZUS odwołał się do nieistniejącej przesłanki tj. rozwiązania umowy o pracę dla przyznania prawa do emerytury. Uwadze ZUS uszło iż rzeczona przesłanka już od lat nie obowiązuje i pracownik dla nabycia prawa do emerytury nie musi rozwiązywać umowy
o pracę, natomiast musi to uczynić aby otrzymać świadczenie pieniężne, wypłatę emerytury.

Jeżeli jesteś w podobnej sytuacji i pracowałeś w szczególnych warunkach i ZUS odmówił Ci prawa do emerytury, pamiętaj, że przed Sądem możesz wykazywać swoje uprawnienie do wcześniejszej emerytury wszelkimi dowodami, najczęściej będą to zeznania świadków, którzy powinni zaświadczyć o pracy w pełnym wymiarze czasu pracy i stale w warunkach szkodliwych. Pamiętaj że jeżeli wykonujesz pracę tylko w części swojego wymiaru pracy (np. 4 godziny spawacz i 2 godziny konserwator i 2 palacz) wówczas możesz nie dostać wcześniejszej emerytury. Pamiętaj że pracę w szczególnych warunkach musisz wykazać w pełnym wymiarze czasu pracy i to stale ( czy lato czy zima Ty bez zmian wykonywałeś pracę w szcególnych warunkach, nie inną praće bo szef kazał., nie na pół etatu, musi to być praca na podstawie umowy o pracę).

Poniżej przepisy oraz orzecznictwo  wg stanu prawnego obowiązującego na 18 lipiec 2018r. :

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ust. 4 w zw. z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnął: co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, tj. 25 lat. W świetle § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Przy ustalaniu długości wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uwzględnia się tylko te okresy, wskazane w świadectwie pracy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, LEX nr 14630).

Zgodnie z bieżącym stanem prawnym art. 184 ustawy emerytalnej, który stanowi:

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym
w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku
w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.(…)

Rozporządzenie z 7 lutego 1983r. jest aktem prawa powszechnego, odnoszącym się do pracowników wszystkich branż. Dodatkowo, w przepisie § 1 ust. 2 zamieszczono jednak upoważnienie dla właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralnych związków spółdzielczych do ustalenia - w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych - w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. W praktyce upoważnienie to oznacza jednak tylko tyle, że poszczególni ministrowie mogli ewentualnie doprecyzować cechy poszczególnych stanowisk pracy wymienionych w rozporządzeniu, nie mogli zaś całkowicie zmienić rodzajów prac, których wykonywanie skutkowało przyznaniem prawa do przejścia na emeryturę w wieku wcześniejszym niż „normalny”. W obecnym stanie prawnym zarządzenia wydane przez poszczególnych ministrów mogą być natomiast traktowane wyłącznie jako szczególne źródło prawa
o charakterze wewnętrznym, które zgodnie z art. 93 ust. 2 Konstytucji mogą być adresowane wyłącznie do podmiotów podległych organowi, który je wydał, a które nie mogą kształtować sytuacji prawnej podmiotu spoza układu organizacyjnego podległego organowi wydającemu dany akt, ani stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2004r., II UK 79/04).